Ömrünüzün sonuna kadar süreceğini düşündüğünüz ve yeminler ettiğiniz evliliğinizi kurtarmak için bir yol kalmadıysa, boşanmanın da evlenmek kadar doğal bir süreç olduğunu kabul etmek gerekiyor. Peki nasıl boşanacaksınız? Uzmanından boşanma süreçleri ile ilgili en sık sorulan soruları öğrendik, yanıtlarını aldık.
Avukat Suat Aydın, boşanma davası açma ve boşanma davası süreçleri hakkında en sık sorulan soruların yanıtlarını verdi.
Boşanma davası nerede açılır?
- Eşlerden birinin ikametgahında, son altı ayda birlikte ikamet ettikleri yerin mahkemesinde ya da aile mahkemesinde.
- Eşlerden biri başka bir şehre gitmişse, davayı oradan da açabilir.
Yabancı uyruklularla evlenenler için:
- Bulundukları ülkenin mahkemesi bu davayı kabul etmişse, Tükiye’de de bir tanıma tenfiz davası açmak gerekiyor.
- Ancak boşanma gerçekleştikten sonra Türk mahkemelerinde de bunun tescil edilmesi gerekiyor.
Gerekli belgeler
- Her iki tarafın nüfus ve ikametgah bilgileri
- Boşanma istemini ve gerekçelerinin dile getirildiği dilekçe
- Eşlerden birinin bir kusuru nedeniyle açılıyorsa, kusurun ne olduğunun belirtillmesi
- Varsa maddi manevi tazminat beklentisi
Boşanma türleri
- Genel boşanma (Şiddetli geçimsizlik)
- Özel boşanma nedenleri
- Anlaşmalı boşanma
Boşanma davası için boşanma avukatı zorunlu mudur?
- Hiçbir durum için avukata gerek bulunmuyor, basit bir dilekçe ile çözülebiliyor.
- Ancak anlaşmalı boşanma dahi olsa tarafların haklarının korunması adına bir protokol yapılması gerekiyor.
- Çünkü boşanma davaları sırasında eşler arasındaki çok küçük konular bile problem olabiliyor.
- Bu nedenle özellikle bazı boşanmalarda avukata ihtiyaç bulunuyor.
- Ancak yapılacaklar konusunda iki taraf da anlaşmışsa, avukatsız da boşanılabiliyor.
Boşanma davası gerekçeleri:
Anlaşmalı Boşanma:
- Varsa, çocuğun kimde kalacağından mali konulara kadar tüm protokoller belirlenmişse, mahkemeye başvurduklarında hakimin onayıyla boşanma gerçekleşir.
- Anlaşmalı boşanma için tarafların en az bir yıl evli kalmış olması gerekir. Bundaki temel amaç, insanları biraz daha düşünmeye sevk etmektir.
- Anlaşmalı boşanma için aile mahkemesine müracat ettiğiniz takdirde mahkeme size bir gün verir.
- Anlaşmalı boşanmalarda hakim iki tarafı da orada görmek durumundadır. Diğer davalarda vekille de temsil edilebilirsiniz. Ancak söz konusu anlaşmalı boşanma ise hakim o şahsın iradesinin gerçekten boşanma yönünde olup olmadığını tespit etmek ister. Kişi, kendi rızasıyla mı, yoksa zorlama ile mi davayı açıyor? Hakim ikna olmazsa davayı reddedebilir.
Genel Boşanma (Şiddetli Geçimsizlik)
Davayı kim açmışsa kendi kusuru olmadığını ve aralarında şiddetli geçimsizlik olduğunu tanıklar vasıtasıyla ispat etmelidir.
Özel Boşanma:
Altı aydan fazla sürmüş terk, akıl hastalığı, cana kast ve kötü muamele, onur kırıcı davranış, zina, suç işlemek ve haysiyetsiz yaşam özel boşanma nedenleri arasında bulunur.
Boşanma davasında kanunda yazmayan gerekçeler için ne yapılabilir?
- Kanunda yazmayan durumlarda Yargıtay karar vermek durumunda kalır.
- Boşanmanın gerekip gerekmeyeceği konusunda, tarafların ve şahitlerin beyanlarına dayanarak karar verilir.
- Ancak Yargıtay’dan gelecek bu karara mahkemelerin uyma zorunluluğu yoktur ve direnme kararı verilebilir.
- Bunun üzerine de Yargıtay Genel Kurulu iştihatı birleştirme kararı denilen, bir kanun metni gibi geçerli olan bir karar verir.
- Bu şekilde, özellikle kadınların lehine birçok ekleme yapılmıştır.
Boşanma davaları hangi durumda reddedilir?
Hakim deliller oluştuktan sonra boşanma davasını kabul veya reddeder.
- Kanuna göre kusurlu tarafın boşanma davası açmaya hakkı yoktur. Hakim kusurlu tarafı tespit etmek için, o çift arasında geçenleri bilen tanıkları dinler, davayı açanın kusurlu olduğunu görürse davayı reddeder.
- Özel boşanma sebeplerinde örneğin, akıl hastalığı nedeniye açılan davalarda doktor karşı tarafa “akıl hastalığı yoktur” raporu verirse, dava reddedilir.
- Terk sebebi ile ilgili açılan davalarda terk eden tarafa ihtarname çekilir. Taraf evine geri dönerse dava reddedilir.
- Haysiyetsiz hayatı ya da onur kırıcı davranışı ispat edemezseniz, dava reddedilir.
Reddedilen boşanma davasından sonra tekrar boşanma davası açılabilir mi?
Dava reddedildikten sonra ayrılık üç yıl sürmüşse, çiftin anlaşamayacağı belli olmuş olduğundan, yeniden bir boşanma davası açılabilir. Ayrılıkta bunu ispatlayan taraf tekrar boşanma davası açabilir.
Boşanmak gerekçesi kanıtlanmak zorunda mıdır?
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’na göre, bir şeyi iddia eden, ispatlamakla yükümlüdür. Bu nedenle delile ihtiyacınız vardır. İddia ettiğiniz şeyi karşı taraf kabul edebilir veya belgelerle ispatlayabilirsiniz.
Tazminat davalarında
- Maaş bordrosunun yanı sıra banka hesapları, trafik kayıtları gibi belgeler, mali durumu ispatta kullanılır.
- Şahitler, kusurun kimde olduğuna dair hakimi ikna etmeye yönelik kullanılır.
- Tazminatlar kusur konusu dikkate alınarak belirlenir.
- Kusurlu olanın dava açmaya da hakkı yoktur. Kusurlu iseniz davayı kaybedersiniz.
Eşlerden biri boşanmak istemiyorsa dava nasıl ilerler?
Eşlerden biri; gerekli maddi gücü olmaması, karşı tarafa bir bedel ödetmek istemesi, alacaklarını alma yolunda bunu bir araç olarak görmesi gibi nedenlerle davayı uzatmak isteyebilir. Ancak karar tarafların uzatmasına bağlı değildir. Yine de istemeyen eş, gerekli belgeyi vermeyerek davayı bir veya iki celse uzatabilir
Tarafların aile nüfus tablosu, şahit beyanları, gerekli evraklar gelip dosya tamamlandığında, hakim için aydınlatılması gereken herhangi bir konu kalmadığında hakim kararını verir. Davayı kabul eder veya reddeder.
Çocuğun velayetine nasıl karar verilir?
- Velayet konusunda öncelik çocuğun menfaatidir. Tarafların durumlar göz önünde bulundurulur.
- Hakim, kim daha çok sevgi dolu, çocuğa daha iyi bakabilir, daha iyi okullarda okutabilir, psikolojik ve sosyolojik olarak çocuğun iyi bir vatandaş olması için katkıda bulunabilir gibi kriterlere de bakarak velayeti taraflardan birine verir.
- Çok aksi bir durum olmadıktan sonra kadın çalışmasa dahi kadın tarafı çocuğu alır.
- Kadın, boşanma gerçekleştikten sonra, zaman içinde erkeğin başka biriyle evlenmesi gibi durumlarda yanlış karar verdiğini, çocuğu almakla birtakım sorumluluklar altına girdiğini, aldığı nafaka ile yaptığı iş arasında bir yetersizlik olduğunu düşünerek nafakanın artırılmasını isteyebilir.
Boşanma davası ne kadar zamanda sonuçlanır?
- Anlaşmalı boşanmalarda ilk duruşma günleri 2 ayla 3 ay arasındadır.Bu süre, küçük yerlerde 15 güne kadar düşebilir.
- Anlaşmalı boşanmalarda tek celsede boşanmaya karar verilir. Sonraki işlemler usulün prosedürüdür. Temyizden feragat dilekçesi alınarak, karar kesinleşmiş olur. Nüfus idaresine mahkemenin kararı yazılır. Böylece kadın eski kütüğüne geri döner.
- Çekişmeli boşanmalarda, süre uzar. Bir yıldan başlayıp üç yıla kadar çıkabilir. Mali durum tespiti, tapu kayıtları, trafik tescil kayıtları geldiğinde ve şahitler dinlendiğinde hakim bir karar vermek zorundadır.