Fazla kilolarınızdan kurtulmak istiyorsanız, bu yolda ilerlemenin birinci adımı davranış değişikliğinden geçiyor. Kişiye özel beslenme ve diyet programlarının oluşturulması için öncelikle mutlaka davranış değişikliği tedavisi gerekiyor. Bu tedavi kişinin obeziteye karşı olan bilinçlenmesi ve yeme alışkanları ile bedensel alışkanlıklarını düzene sokmasıyla hayatını kolaylaştırıyor.
Obeziteye farkındalık oluşturmak ve dikkati çekmek için belirlenmiş olan 4 Mart, “Dünya Obezite Günü” pek çok sağlık kurumunda bilinçlendirme etkinlikleri ile halka farkındalık sağlıyor.
World Obesity Day verilerine göre, dünya genelinde yaklaşık 800 milyon kişi diyabet, kalp hastalıkları, kanser gibi pek çok sağlık sorununa davetiye çıkaran obezite ile yaşıyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Şeyma Türköner bu çerçevede; “Kişiye özel beslenme ve diyet programlarının oluşturulması için öncelikle mutlaka davranış değişikliği tedavisi öncelikli olmalı. Bu tedavi kişinin obeziteye karşı olan bilinçlenmesi ve yeme alışkanları ile bedensel alışkanlıklarını düzene sokmasıyla hayatını kolaylaştıracaktır.” diyor.
OBEZİTE SINIRINDA OLUP OLMADIĞINIZI NASIL ANLAYABİLİRSİNİZ?
Alınan enerji miktarını tüketilen enerji miktarından çok olması halinde yağ dokusunun artmasıyla bedende oluşan ihtiyaç dışı fazlalık haline obezite deniyor. Obezite özellikle Covid-19 salgını ile dünyada giderek daha da yaygınlaşmış durumda.
Obezitenin tanısı iki şekilde konuluyor.
Birinci tanı kriteri beden kitle indeksi (BMI) oranı. Bu oran kilonun boyun karesine bölünmesiyle bulunuyor. Beden kitle indeksi sınıflandırılması şu şekilde:
BKI <18 ise düşük kilolu, 18-24 ise normal kilolu, 25-30 ise aşırı kilolu, 30-35 ise 1. derece obez, 35-40 ise 2. derece obez, >40 ise 3. derece obez olarak adlandırılıyor.
İkinci tanı kriteri ise Bel çevresi ölçümü. Bel çevresi ölçümünde kadınlarda 99cm, erkeklerde ise 104-112 cm geçmişse bu kişilere şişman tanısı konuyor.
Tüm vücudu olumsuz etkileyerek çeşitli hastalıklara yol açan obezite, hayatımız boyunca hangi yaşta olursak olalım sağlığımızı büyük tehdit altına alıyor. Bunlardan bazıları, insülin direnci, diyabet, hipertansiyon, kalp damar tıkanıklığı, hiperlipidemi. Vücut sistemine karşı zararlarının yanı sıra depresyon, kaygı bozuklukları, uyku bozuklukları, kişilik bozuklukları ve yeme bozukları gibi psikolojik rahatsızlıkları da beraberinde getiriyor.
OBEZİTE NEDEN OLUYOR?
Obezite, enerji alımı ve kullanımı arasındaki dengesizlik sonucu ortaya çıksa da ortaya çıkma nedeninde çeşitli faktörler etkili. Bu faktörler, genetik, çevresel ve diyete bağlı faktörler olarak sıralanıyor.
- Genetik faktörler: Obezite ile ilgili yapılan genetik çalışmalarda, vücudun enerji kullanımı, iştah, yağın vücudun belirli bölgelerine dağılımı, yağ hücre sayısı ve büyüklüğünün genlerle ilişkili olduğu gösterilmiştir.
- Çevresel faktörler: Günümüzde, limitsiz, kolaylıkla elde edilen, oldukça ucuz, lezzetli ve kalorisi yüksek besinler oldukça fazladır. Bu koşullara düşük fiziksel aktiveli yaşam da eklenince obezite ortaya çıkmaktadır.
- Diyete bağlı faktörler: Gelişen besin endüstrisinde, tüketime hazır yiyeceklerin öğünlerde fazlaca yer alması, öğle yemeklerinde ev yemeği yerine dışarıdan tüketilmesi, ayak üstü yapılan atıştırmalar ve yağ oranı yüksek diyetlerin obeziteye yol açtığı görülmektedir.
OBEZİTE İLE NASIL SAVAŞABİLİRSİNİZ?
Obezitenin tedavisinde kullanılan yöntemler üç grupta değerlendirilerek bir yaşam planı oluşturulması gerekiyor.
1) Tıbbi Beslenme ve Egzersiz Tedavisi: Uygulanacak kişiye uygun kilo verme programları / diyetleri ve dengeli-düzenli beslenme ilkelerinin benimsenmesi tıbbi beslenmeyi desteklemektedir. Bunun yanı sıra yağ yakımına yardımcı olacak egzersizlerle birlikte obezite hastalığının önüne geçilebilir.
2) Davranış Değişikliği Tedavisi: Davranış değişikliği tedavisi, fazla yemek alımına neden olan olumsuz düşünceleri olumlu hale getirme tedavisidir. Tedavi basamakları sırasıyla, kendi kendini gözlemleme, uyaran kontrolü, alternatif davranış geliştirme, kendi kendini ödüllendirme, bilişsel yeniden yapılandırma ve sosyal destek olarak belirlenmiştir.
3) Cerrahi Tedavi: Obezitede cerrahi yaklaşım bariatrik ve rekonstrüktif cerrahi olmak üzere ikiye ayrılır. Bariatrik tedavide gastroplasti, gastrik bantlama, mide balonu gibi yöntemler kullanılırken rekonstrüktif cerrahide daha estetik amaçla ilerleyerek vücudun çeşitli bölgelerinde biriken yağ dokularının uzaklaştırılmasıdır.