Belli belirsiz bir karın ağrısı, hareket edildiğinde veya öksürme gibi ani hareketlerle artan ancak hareketsiz haldeyken karın içinde yaygın bir hassasiyet şeklinde kendini gösteren apandisit ağrısı, kesinlikle ertelenmemesi ve mutlaka hastaneye başvurulması gereken sorunlardan biri. Apandisit sadece yetişkinlerde değil, bebeklerde de görülebildiğinden, bebeklerin iyi takip edilmesi önemli. Apandisit ağrısını idrar yolu enfeksiyonu gibi enfeksiyonlardan nasıl ayırt edebiliriz? Apandisite yol açan yiyecekler var mı, besinleri nasıl tüketmek apandisit riskini artırır? Apandisit mutlaka cerrahi olarak müdahale edilmesi gereken bir hastalık mıdır? Apandisit nasıl belirti verir? Apandisit ağrısı nasıldır? Tüm sorularınızın yanıtlarını bu yazıda bulacaksınız.
Apandist nedir?
Apandisit, kalın bağırsak ile ince bağırsağın birleştiği bölgede kalın bağırsağın dışına doğru bir eldiven parmağı şeklinde çıkan bir oluşumdur ve tam gelişmemiş bir bağırsak çıkıntısı olarak tanımlayabileceğimiz bu oluşuma tıpta rudimental kalıntı adı verilir.
Apandisitin görevi tam olarak bilinmemesine rağmen, karın içi organların bademciği olarak da tarif ediliyor. Bu anlamda apandisit, buradaki lenfoid dokunun oradaki ilk organizmaları veya yabancı maddeleri ilk tuttuğu yer olarak kabul edilir.
Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Hasan Taşçı’nın açıklamalarına göre karın sağ alt kadranındaki apandisit, modül ve şekil olarak farklılıklar gösterir.
- Bazen kalın bağırsağın arkasına dönebilir,
- bazen göbeğe doğru yönlenebilir,
- bazen de pelvis içine doğru uzanabilir.
Bu nedenle kimi zaman apandisit bulgularını, diğer organ bulgularından ayırt etmek zor olabilir.
Apandisit belirtileri nelerdir?
Uzmanların açıklamalarına göre her yaşta kadında ve erkekte eşit olarak görülebilen apandisitin risk oluşturduğu yaş grupları bebekler ve ileri yaş grup kişilerdir. Çünkü bu yaş gruplarında apandisit sorunu gözden kaçırılabilir, apandisit delinebilir, karın zarı iltihabına, karın içi apselerine yol açabilir. İyi bir şekilde izlenmeyen ve teşhisinde geç kalınan tablolarda hasta yoğun bakıma alınabilir veya kaybedilebilir.
Apandisit belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Karında belli belirsiz ağrı olur.
- Karın içinde yaygın bir hassasiyet vardır ancak ağrı çok yoğun değildir.
- Ancak hasta hareket ettiğinde, öksürdüğünde ağrı kendini daha çok belli eder.
- Hasta iştahsızdır.
- Mide bulantısı oluşabilir.
- Bulantı nedeniyle kimi zaman kusma durumu da oluşabilir.
- Sindirim sistemi bozukluğu görülebilir. İshal gibi sorunlar oluşabilir.
- Ağrı hiçbir zaman çok şiddetli olmaz, kıvrandırmaz.
- Apandist sorunu, 5-6 saatin ardından karnın sağ alt kadranına taşınır.
- Uyaranlarla artan bir ağrı oluşturur.
- Hasta öksürdüğünde, hareket ettiğinde ağrı artar.
- Hasta hastaneye gelirken, arabanın titreşimlerinden bile ağrısı artabilir.
Bebeklerde apandisit
Ağrı belli belirsiz olduğundan bebek hastalar sakindir. Ağrı, hareket ettiğinde artığından bebek çok hareket etmek istemez. Bu da apandisit ağrısının, yani karın içindeki karın zarı iltihabının bulgularından biridir.
Apandisit ağrısı diğer karın ağrılarından nasıl ayırt edilir?
İdrar yollarına bağlı veya bağırsak tıkanıklığına bağlı ağrılar çok şiddetlidir. Bir anda gelir, birkaç saniye sürer, sonra geçer. Ancak apandisit ağrıları belli belirsizdir; devamlı sürer ancak hastaları çok rahatsız etmez. Sadece hareket edildiğinde, karnında ağrıyan bölgeye dokunulduğunda, öksürük gibi ani hareketlerde hasta ağrıyı daha yoğun hisseder.
Apandisit ağrısı kimi zaman karın içindeki diğer bölgelerde oluşan ağrıları taklit edebilir. Sağdaki idrar yoluna yakın bir apandisit iltihabında apandist kimi zaman kendini idrar yolu enfeksiyonu belirtileri ile de gösterebilir. Hasta sık idrara gidebilir, idrar yaparken sancı hissedebilir. Kimi zaman hastada kanlı idrar olabilir.
Apandisit patlaması nasıl düzelir, nasıl geçer?
Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Hasan Taşçı’nın açıklamalarına göre, bir yakınımızda veya kendimizde apandisit şüphesi oluşursa, bu durumda mutlaka hastanaye başvurulması gerekiyor. Çünkü muayene bulguları dışında kan testleri ile iltihap kriterlerinin de ölçülmesi gerekiyor. Aynı zamanda basit bir ultrasonografi ile apandisitin şiştiği, büyüdüğü veya orada bir delinmenin söz konusu olduğu görülebiliyor.
Kesinlikle ağrı kesici almayın!
Apandisitten şüphelenildiği durumlarda kesinlikle evde ağrı kesici almamanız gerekir. Hastaneye apandisit şüphesi ile gelen hastalara da hastanede ağrı kesici verilmez çünkü ilaçlar apandisitin ağrı bulgusunu maskeler, bu da teşhisin gecikmesine yol açar. Bu nedenle apandist şüphesi oluşur oluşmaz en kısa zamanda hastaneye gitmek ve gerekli kontrollerin yapılması elzemdir. Hastanın durumuna göre tıp doktorları tarafından bir tedavi protokolünün düzenlenmesi gerekir.
Apandisit olmaması için beslenmede nelere dikkat etmeli? Apandisite ne iyi gelir?
Apandistin doğrudan beslenme alışkanlıkları ile ilişkisi pratikte olmasa da bazı besinlerin apandisite yol açtığı da klinik vakalarla ispatlanmış durumda.
Prof. Dr. Hasan Taşçı, meyve çekirdeklerinin ve kabuklu yiyeceklerin apandisite yol açabileceğini belirtiyor.
Çekirdek kalın bağırsağın başlangıç kısmında ağzını tıkadığında apandisitin şişme, genişleme ve oradaki çekirdeği ileri atamadığı için o kısımda bir gerilme söz konusu olabilir.
Klinik incelemelere göre çekirdeklerin tıkamasından dolayı delinmiş apandisit vakaları da görüldüğünden, apandisit sorununa karşı sulu gıdaların tüketilmesi, meyve çekirdeklerinin yutulmaması apandist oluşumuna karşı uygulanması gereken önlemler arasında.