Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Metin Özata Tiroid ameliyatı hakkında tüm bilinneyenleri açıkladı. Hazırlayan: Özgür Gökmen Çelenk
TİROİD AMELİYATI HANGİ HASTALARDA YAPILIR?
Tiroid bezi çok büyük yani büyük bir guatrı olanlarda, k Büyük bir nodülü olan, nodülde kanser veya kanser süphesi olan hastalarda, k Dalan guatr denen tiroid bezinin göğüs kafesine girmesi durumunda yapılır. Graves hastalığı denen tiroid bezinin çok çalıştığı hastalarda da bez büyükse tiroid ameliyatı yapılabilir. İçerisinde nodül olmayan düz ve küçük bir guatrda veya küçük bir nodülde (iyi huylu olan) ve bezi çok büyük olmayan Graves hastalarında ameliyat yapılmaz.
AMELİYATLA TİROİD BEZİNİN NE KADARI ALINIR?
Hastalığın durumuna, hastanın yaşına, nodülün tipine ve kanser olup olmadığına bağlı olarak değişir. Tiroid kanseri, çok nodüllü guatr veya Graves hastalarında tiroid bezinin tamamına yakını ameliyatla alınır. Tek nodül varsa nodülün olduğu taraftaki lob tamamen alınır ve ilaveten öbür lobdan bir kısım parça daha alınır. Yani bezin hepsi alınmaz. Ameliyat sırasında tiroid bezinden alınan parça patoloğa gönderilir. Bu incelemede eğer kanser varsa veya kanser şüphesi ortaya çıkarsa cerrah bezin tamamını ameliyatla alır. Ancak bazen nodülün kanser olmadığı saptansa bile ameliyat sonrası bezin başka bir yerinde ufak bir kanser teşhisi konabilir. Bu durumda yapılacak ikinci bir ameliyatla geri kalan tiroid parçasının da alınması gerekir.
AMELİYAT ÖNCESİ NASIL BİR HAZIRLIK YAPILIR?
Nodül varsa ameliyat öncesi mutlaka biyopsi yapılır. Ameliyat öncesi hasta tam bir muayeneden geçer. Tansiyon, kalp hastalığı ve diğer hastalıkların olup olmadığına ve varsa bunların ameliyata engel teşkil edip etmediğine bakılır. Tiroid hormonları ölçülür ve diğer kan tetkiklerine (şeker, üre ve karaciğer testleri ile kan sayımı, kanama zamanı gibi) bakılır. Özellikle tiroid hormonlarının ameliyat öncesi normal olması gerekir. Tiroid ameliyatı olacak hastaların ses telleri ameliyat öncesi muayene edilir. Anestezi doktoru ameliyattan önce hastayı muayene eder, hastanın dosyasını ve tetkiklerini inceler ve kullandığı ilaçları sorar. Özellikle kanı sulandıran Aspirin, Plavix ve Coumadin gibi ilaçlar ameliyatta kanamayı artıracağından tehlikeli olabilir. Bu nedenle bu ilaçların 1 hafta önce kesilmesi gerekir. Şeker hastalığı olanlarda açlık kan şekerinin ameliyat öncesi 200 mg/ dl’nin altına inmesi uygun olur. Kalp hastalığı olanlar da kalp doktoruna (kardiyolog) muayene olarak ameliyat için kardiyoloğun önerilerini almalı.
AMELİYAT EDİLECEK CERRAH NASIL SEÇİLMELİ?
Öncelikle tiroid ameliyatını sık yapan, bu konuda ustalaşmış bir doktor olmasına dikkat etmek faydalı. Tiroid ameliyatını çok yapan (yılda en az 50) bir cerrahın komplikasyon sayısı da az olur. TİROİD AMELİYATI NE KADAR SÜRER? Ameliyat, genel anesteziyle yapılır ve 2-2.5 saat sürer. Boyunda kolye şeklinde bir kesi yapılarak tiroid bezinin bir kısmı veya tamamı alınır. Ameliyat salonundan çıktıktan sonra hasta 1-2 saat uyanma odasında kalır.
HASTANEDE KALMAK GEREKİR Mİ?
Ameliyatın tipine göre değişmekle birlikte genellikle 1-2 gün kalınır. Hasta 2-3 hafta içinde iyileşir ve normal yaşatışına dönebilir.
AMELİYATTAN HEMEN SONRA NE GİBİ ŞİKAYETLER OLABİLİR?
Ameliyat salonundan çıktıktan sonra anestezinin etkisine bağlı olarak hafif yorgunluk olabilir. Ameliyathaneden geldikten sonra hasta yataktan kendi başına kalkmaya çalışmamalı çünkü ameliyattaki kesiye bağlı olarak boynunda ağrı olabilir. Bazen boğazda anestezi tüpünün etkisine bağlı olarak ağrı ve farenjit olabilir. Buz ve gargaralar bu ağrı için faydalı olur. Ameliyat bölgesinde ani bir şişlik olursa kanama oluyor demektir. Bu durumda hemen doktora haber vermek lazım. El ve yüzde karıncalanma, uyuşma ve kasılma olursa doktora söylemek gerekir. Tiroid ameliyatı sonrası ellerde ve bacaklarda uyuşma karıncalanma ve kasılma olması kanda kalsiyumun düştüğü anlamına gelir. Kan kalsiyumunda düşme varsa hastaya kalsiyum hapı verilir. Ameliyat günü ve ertesi günü sulu gıdalar yenmeye başlanabilir. Bu arada hastanın pansumanı değiştirilir. Ameliyat eden doktor kontrole 1-3 hafta sonra çağırabilir. Ameliyat yeri birkaç haftada iyileşir.