Yeni bir araştırmaya göre, beslenmede tereyağı veya tam yağlı mandıraların zeytinyağı ile değiştirilmesi, birçok yaygın hastalıktan ölüm riskini azaltıyor. Sınıfsal farkların da araştırmaya dahil edildiği araştırmada araştırmacılar, yemek pişirmede, pansuman olarak veya ekmekle birlikte yaklaşık yarım yemek kaşığı zeytinyağı kullanan kişilerin bir dizi koşuldan ölme riskinin çok daha az olduğunu ortaya çıkardı. Evet, zeytinyağı kalbi koruyor, bilişsel faaliyetlere katkı sağlıyor ve ömrü uzatıyor!
Günlük diyetinizde hayvansal kaynaklı tereyağı veya tam yağlı süt ürünleri yerine yarım yemek kaşığı veya daha fazla zeytinyağı kullanmak daha uzun yaşama şansınızı artırmanıza yardımcı olabilir mi? Harvard Halk Sağlığı Okulu’nun 18 Ocak’ta American Journal of Cardiology’de yayınlanan yeni bir çalışmasına göre, evet, olabilir.
Tereyağı yerine zeytinyağı kullanmanın faydaları
Araştırmacılar, yemek pişirmede, sos olarak veya ekmekle birlikte 7 gr veya daha fazla (yaklaşık bir yemek kaşığı) zeytinyağı kullanan kişilerin zeytinyağını nadiren tüketen veya hiç tüketmeyen insanlarla karşılaştırıldığında kalp hastalığı, kanser, solunum hastalığı veya Alzheimer hastalığından ölme riskinin daha az olduğunu ortaya çıkardı.
Aynı zamanda günde yaklaşık 10 gr (bir yemek kaşığının dörtte üçü) kadar tereyağı, margarin, mayonez veya süt yağını, eşdeğer miktarda zeytinyağı ile değiştirmek de daha düşük erken ölüm riski ile ilişkilendirildi.
Boston’daki Harvard TH Chan Halk Sağlığı Okulu’nda beslenme bölümünde kıdemli araştırma bilimcisi ve baş yazar DR. Marta Guasch-Ferré, bu bulguların zeytinyağı ve diğer doymamış bitkisel yağların alımını artırmak için mevcut diyet önerilerini desteklediğini söyledi.
Klinisyenler, sağlıklarını iyileştirmek için margarin ve tereyağı gibi belirli yağları zeytinyağı ile değiştirmeleri konusunda hastalara danışmanlık yapmalıdır. Çalışmamız, hastaların anlamasını ve diyetlerine uygulamalarını umarak daha kolay olacak daha spesifik önerilerde bulunmaya yardımcı oluyor.
Dr. Guasch-Ferré
Zeytinyağının sağlığa faydaları
İçinde farklı yağ asitleri bulunan zeytinyağı çoğunlukla tekli doymamış yağlardan oluşuyor.
Amerikan Kalp Derneği’ne (AHA) göre tekli doymamış yağlar “kötü” kolesterol olarak da bilinen ve kalp hastalığı ve felç riskini azaltabilen düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) miktarını azaltmaya yardımcı olabiliyor. .
Zeytinyağı, diğer yağ türlerinden daha düşük kalorili değil. Yemek kaşığı başına yaklaşık 120 kalori içeriyor. Bu nedenle uzmanlar, sadece diyetinize eklemek yerine daha az sağlıklı bir yağ türü veya tereyağı yerine zeytinyağı kullanmanızı tavsiye ediyor.
İNSANLAR GEÇMİŞE NAZARAN DAHA FAZLA ZEYTİNYAĞI TÜKETİYOR
28 yıl süren “ABD’li Yetişkinlerde Zeytinyağı Tüketimi ve Toplam ve Nedene Özgü Ölüm Riski” adlı araştırmada 60.582 sağlıklı kadın ve 31.801 sağlıklı erkek incelendi.
28 yıllık takip süresince, katılımcılara her dört yılda bir belirli yiyecekleri, katı ve sıvı yağ türlerini ve yemek pişirmek için hangi marka veya tür yağları kullandıklarını ve ortalama olarak ne sıklıkta tükettiklerini soran diyet değerlendirmesi yapıldı. Her yıl tabloya eklendi.
Katılımcıların yemek pişirmede, soslarda ve ekmek için bir sos olarak zeytinyağı kullanımları hesaplandı ve toplam kullanımı tahmin etmek için bir araya getirildi ve margarin, tereyağı ve bitkisel yağ gibi diğer yağ türlerinin kullanımı aynı şekilde hesaplandı.
Araştırmacılar zaman içinde bir eğilim gözlemlediler:
- Gruptaki zeytinyağı tüketimi 1990’dan 2010’a iki katından fazla artarak 1,6 gr’dan 4 gr’a çıktı.
- Aynı dönemde margarin kullanımı 1990’da günde 12 gramken 2010’da 4 grama düştü. Diğer yağ türlerinin kullanımı yaklaşık aynı kaldı.
Akdeniz ülkeleri daha fazla zeytinyağı tüketiyor
Araştırmacılar, her katılımcıyı ne kadar zeytinyağı kullandıklarına bağlı olarak dört gruptan birine yerleştirdi.
- Hiçbir zaman veya ayda bir defadan az
- Günde 4,5 g’a eşit veya daha az (yaklaşık 1 çay kaşığı)
- Günde 4,5 ila 7 g (yaklaşık 1 çay kaşığı ila ½ yemek kaşığı) arasında
- Günde 7 g’dan fazla (yaklaşık ½ yemek kaşığı)
Daha fazla zeytinyağı tüketen insanların diğer sağlıklı davranışlara sahip olma olasılığı daha fazla
- İlginç bir şekilde, daha fazla zeytinyağı tüketen deneklerin fiziksel olarak aktif olma, Güney Avrupa veya Akdeniz kökenli olma ve sigara içmeme olasılığı daha yüksekti.
- Aynı zamanda bu kişiler, daha az zeytinyağı tüketen kişilere göre daha fazla meyve ve sebze yediklerini bildirdiler.
28 yıla dayanan araştırmanın takibi sırasında toplam 36.856 ölüm meydana geldi.
Grupları karşılaştırırken, en çok zeytinyağı tüketen kişiler, zeytinyağını nadiren kullanan ya da hiç kullanmayan gruplarla karşılaştırıldığında, bu kişilerde
- Yüzde 19 daha düşük kardiyovasküler ölüm riski
- Yüzde 17 daha düşük kanser ölüm riski
- Yüzde 18 daha düşük solunum ölüm riski
- Yüzde 29 daha düşük nörodejeneratif ölüm riski vardı.
HASTALIKLARI DAHA YAKINDAN TANIYALIM:
- Bu çalışmada zeytinyağı kullanan kişilerin, zeyinyağı kullanmayan bireylere göre yüzde 18 daha az risk taşıdığı solunum yolu hastalıklarından kasıt pnömoni ve grip gibi akut hastalıklar, ayrıca kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi kronik durumlar.
- Ulusal Çevre Sağlığı Bilimleri Enstitüsü, nörodejeneratif hastalıkları “beyindeki veya periferik sinir sistemindeki sinir hücrelerinin yavaş yavaş işlevini kaybedip ölmesi” olarak tanımlıyor. Çalışmalara göre en yaygın nörodejeneratif hastalıklar Alzheimer hastalığı ve Parkinson hastalığı. Bu çalışmada zeytinyağı tüketmeyen veya nadiren tüketen kişilere oranla zeytinyağı tüketen kişiler bu hastalıklardan yüzde 29 daha az ölüm riski taşıyor.
Araştırmacılar ayrıca günde 10 gr tüketilen margarin, tereyağı, mayonez ve süt yağı gibi yağların zeytinyağı ile değiştirilmesinin toplam ve nedene özgü ölüm riskini yüzde 8 ila 34 oranında düşürdüğünü buldular.
Diğer bitkisel yağlar için zeytinyağını ikame ederken önemli bir ilişki bulamadılar.
BESLENME BİÇİMİ BEYNİ DE KORUYOR
Winston’daki Wake Forest Tıp Okulu’nda tıp profesörü ve Sticht Sağlıklı Yaşlanma ve Alzheimer’ı Önleme Merkezi’nin eş direktörü Suzanne Craft, “Bu çalışma, beyin sağlığı için diyet ve sağlıklı yağların önemine dair büyüyen literatüre katkıda bulunuyor” diyor.
Dr. Craft, “Beyin tüm temel besin maddelerini diyetten alır, bu nedenle yemekten sonra, günden güne, yıldan yıla tekrarlanan diyet kalıplarının beynin nasıl yaşlandığını etkilemesi şaşırtıcı değildir” diyor.
“Yağlar özellikle önemlidir, çünkü beyin hücreleri ve bağlantıları, normal işlevleri için önemli olan yüksek düzeyde yağ içerir” diye açıklıyor ve ekliyor:
Sağlıksız yağlar, beyin üzerinde olumsuz etkileri olan ve Alzheimer hastalığı ve diğer beyin yaşlanma bozuklukları riskini artırabilen iltihabı artırırken, zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar anti-inflamatuardır ve bu çalışmanın önerdiği gibi koruyucu olabilir.
SAĞLIĞIN KORUNMASINA ETKEN: SINIFSAL FARKLAR
Araştırmanın yazarları zeytinyağının, genel olarak daha iyi bir beslenmeye sahip olmak veya daha yüksek bir sosyoekonomik sınıfta olmak gibi insanları daha az ölme olasılığını azaltacak diğer davranışlarla ilişkili olabileceğini kabul ediyor.
Dr. Guasch-Ferré, “Ancak, bu ve diğer sosyal ekonomik statü faktörlerini ayarladıktan sonra bile sonuçlarımız büyük ölçüde aynı kaldı.” diyor.