Demans, beynin bilgi, davranış ve gündelik yaşamı sürdürme gibi işlevlerinde gösterdiği aksaklıklardır. Genellikle ileriki yaşlarda görülür ve Alzheimer’a göre daha yavaş ilerler. Bireylerde bellek kaybı görülmesi, konuşma ve alet kullanma becerilerinde aksaklıklar tespit edilmesi hususunda demans teşhisi konulabilir. Fakat kişide görülen her unutkanlık belirtisi demans demek değildir. İşte demans ve Alzheimer arasındaki önemli farklar ve demans ve Alzheimer için yapılan tedaviler…
Nöroloji Uzmanı Dr. Türkan Uslu, halk arasında Alzheimer başlangıcı olarak adlandırılan demansı yalnızca hafıza problemi olarak tanımlamanın yanlı olacağını belirtiyor. Çünkü demanslı kişiler bellek kaybı dışında başka sorunlar da yaşıyor.
DEMANS BELİRTİLERİ
Demansın belirtileri beynin etkilenme bölgelerine göre oluşuyor, Dolayısıyla kişide belirtiler ayrı ayrı ya da bir arada görülebiliyor. Buna göre demansta bellek kaybına ek olarak görülen belirtiler şu şekilde:
- Giyinme, düzgün bir biçimde yemek yeme, alet kullanma gibi edinilmiş becerilerini gerçekleştirmekte güçlük çekme
- Bireylerde kişilik ve davranış değişiklikleri
- Dili kullanmada ve konuşulanları anlamada güçlük çekme
- Yol bulamama
- Aritmetik işlemlerde zorluk yaşama
- İçe kapanma
- Halüsinasyon görme
DEMANS NASIL İLERLİYOR?
- Başlangıçta hastanın genellikle hafızasıyla ilgili belirgin bir şikayeti bulunmuyor.
- Bireyin ailesi hastanın daha önce yaptığı işlerde bir miktar zorluk yaşadığını belirtebiliyor.
- Fakat yapılan bellek testlerinde belirgin bir fark ortaya çıkmıyor.
- Dolayısıyla bu evre, hafif bilişsel bozukluk ya da hafif hafıza bozukluğu olarak da adlandırılıyor.
Demans ve Alzheimer aynı şey mi?
Nöroloji Uzmanı Dr. Türkan Uslu’nun ifadelerine göre Alzheimer bir demans türü fakat her demans Alzheimer demek değil.
Alzheimer haricinde demansa sebep olan pek çok durum ve hastalık bulunuyor.
Alzheimer olan bireyin en çok ve öncelikle hafızası etkileniyor. Zamanla hafıza kaybına yön bulamama, idrar tutamama, giyinememe ve karar verememe gibi çeşitli davranış bozuklukları dahil oluyor. İleri yaşlılık, Alzheimer’da en önemli risk faktörü ve hastalığın görülme oranı yaşla birlikte artıyor.
DEMANS RİSKİ ALTINDA OLAN KİŞİLER
- Genetik yatkınlık, ailede demans hastası olması
- Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve şeker hastalığı gibi risk faktörleri
- Kafa travması öyküsü
- Sosyal izolasyon
- Düşük eğitim seviyesi
- İleri yaş (80+)
demans için risk faktörlerini oluşturuyor.
DEMANS NASIL TEŞHİS EDİLİR?
- Öncelikle hasta ve onu iyi gözlemleyen bir yakınıyla görüşülerek bireyin hayatında nelerin değiştiği ya da neleri unuttuğu tespit edilir.
- Daha sonra çeşitli nöro-psikolojik testler yardımıyla bireyin bilişsel hafızası ve kapasitesi test edilir.
- Demans hastalığı konusunda emin olabilmek için hastanın tiroit hormonlarına ve B12 vitamini düzeyine de bakılır.
- Tüm testlerin sonucunda demans teşhisini destekleyen bulgulara ulaşılırsa, hastadan MR görüntüsü istenebilir. Çünkü beyindeki yapısal bozulmalar, MR görüntülerinde ortaya çıkar.
- PET şeklinde isimlendirilen beynin çalışmasını gösteren teknikler ve fonksiyonel MR (fMRI) görüntülemeleriyle demans hastalarının beyinlerindeki yavaşlayan bölgeler daha hızlı şekilde tespit edilebilir.
- Böylelikle hem tanı desteklenirken hem de tedavi süreci kapsamlı şekilde planlanabilir.
UNUTKANLIK TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ?
Nöroloji Uzmanı Dr. Türkan Uslu, Beyinde ödem oluşumuna, tiroit hormonlarının az salgılanmasına ya da B12 vitamini eksikliğine bağlı şekilde oluşabilen unutkanlıkların tedavisinin mümkün olduğunu belirtiyor.
Alzheimer’da ise durum daha farklı. Alzheimer’da kullanılan ilaçlar, sinir hücreleri arasındaki iletimde bulunan maddelerin aynı düzeyde kalmasını sağlayabiliyor ve ayrıca hücre ölümünü yavaşlatıyor. Ancak Alzheimer sürecini durdurmak veya geri döndürmek günümüzde ne yazık ki mümkün değil.