Birkaç saatten uzun süredir devam eden kusmalar, bebeğin 6 saatten uzun süredir bezinde ıslaklık olmaması veya aşırı ishal durumu, bıngıldak bölgesinde çökme gibi durumlar bebeklerde viral gastroenterit belirtileri arasında yer alıyor. Halk arasında mide üşütmesi olarak bilinen bebeklerde viral gastroenterit kaynaklı kusma ile bebeğin normal zamandaki kusması, reflü kaynaklı kusmaların karıştırılmaması gerekir. Peki bebeklerde mide üşütmesinde çocuk nasıl kusar? Ailelerin ne yapması gerekir?
Tıp dilindeki adı ile viral gastroenterit; bebeklerde karın ağrısı, ishal, kusma gibi belirtilerle seyreden bir hastalık.
Genelikle virüsle kontamine olmuş yiyeceklerin tüketilmesi ya da bebeğin enfekte olmuş kişilere temas etmeesi yoluyla gelişen mide üşütmesi toplumda yaygın olarak görülen hastalıklardan biri.
Gastroentoloji Uzmanı Prof. Dr. İlhan Koruk, mide üşütmesinin genellikle sağlıklı kişilerde ciddi problemlere neden olmayacağın, ancak bebekler, çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde hastalığın ağır seyredebileceğini belirtiyor.
Bebeklerde mide üşütmesi neden olur?
Mide üşütmesinde mide ve bağırsakta virüs nedeniyle enfeksiyon gelişir. Hastalık, kimi zaman hiçbir belirtiye neden olmadan atlatılabileceği gibi ciddi komplikasyonlara da yol açabilir.
“Hastalık viral bir hastalık olduğundan kalabalık yerlerde kolayca yayılabilir” diyen Gastroentoloji Uzmanı Prof. Dr. İlhan Koruk, okulların, yaşlı bakım merkezlerinin ve kreşlerin hastalığın yayılması açısından riskli bölgeler arasında yer aldığını belirtiyor.
Üşütme belirtileri, virüsün vücuda alınmasından sonra 1-3 gün arasında ortaya çıkıyor, birkaç gün sürüyor. Ancak bazı durumlarda 10 güne kadar görülebiliyor.
Bebeklerde mide üşütmesi belirtileri
Uzmanlar bebekte mide üşütmesi sonucu oluşan kusma ile normal kusmanın karıştırılmaması gerektiğini belirtiyor. Örneğin çocukta beslenme sonrası ağza süt gelmesi reflü olarak adlandırılıyor. Ancak mide üşütmesine bağlı kusmalar farklı.
- Birkaç saatten uzun süredir devam eden kusma
- 6 saatten uzun süredir bezinde ıslaklık yoksa
- Aşırı ishal durumu varsa
- 38.8 dereceden yüksek ateş görülüyorsa
- Bıngıldak bölgesinde çökme izleniyorsa
- Bebekte ağız kuruluğu varsa
- Ağlarken gözlerinden hiç yaş gelmiyorsa
- Uykulu bir hali varsa, dış etkenlere tepki vermiyorsa
acil olarak bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekiyor.
Bebeklerde viral gastroenterit nedeniyle oluşan ishal ve kusmanın bir diğer önemli tehlikesi ise vücudun kaybedilen sıvıyı tölere edememesidir. Vücut sıvılarında ani bir azalma söz konusudur bu da sıvı kaybına bağlı olarak daha ağır seyirli rahatsızlıklara yol açabilir. Bu nedenle bebeklerde mide üşütmeside mutlaka hızlı önlem alınmalıdır.
Mide üşütmesi viral bir hastalık olduğundan antibiyotik tedavisinin hiçbir yararı olmaz.
Sıvı kaybının fazla olduğu ve dehidratasyon belirtileri gösteren kişilerin hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekebilir. Ciddi elektrolit kaybının olduğu kişiler hastanede serum ile tedavi edilir.
Çocuklarda dondurma, gazlı içecekler gibi şekerli gıdalar, ishal durumunu daha da kötüleştirebilir. Hastanın yeterli olarak dinlenmesi hastalığın daha hızlı iyileşmesine katkıda bulunur.
Çocuklarda ishal giderici ilaçlar hastalığın iyileşmesinde gecikmeye neden olabilir. Bu nedenle herhangi bir ilaç kullanmadan önce mutlaka çocuk doktoruna danışılması gerekir. Çocuklarda mide üşütmesine bağlı karın ağrısı için ılık su torbalarının uygulanması ağrıyı azaltabilir.
Çocuklarda ve bebeklerde mide üşütmesine ne iyi gelir?
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ertuğrul Güler, çocuklarda gastroenterit tedavisi için şu önerilerde bulunuyor.
- Çocuğunuza bol bol sıvı verin. Çünkü gastroenteritin en büyük tehlikesi dehidrasyondur. Çocuğunuzun vücudu, aldığından daha çok sıvıyı kaybeder. Su iyidir ama bazı durumlarda yeterli olmayabilir. Çocuğunuzun vücudunun dehidrasyondan dolayı kaybettiği önemli elektrolitleri (tuz ve mineralleri) karşılayamaz.
- Tuz ve mineralleri karşılayan içecekler elektrolit solüsyonları veya oral rehidrasyon solüsyonları olarak adlandırılır. Eczaneden alabilirsiniz. Bu içecekleri bebeğinize bile biberonla verebilirsiniz.
- Bazı spor içecekleri de elektrolitleri karşıladığını iddia eder. Bu içecekler çok miktarda şeker içerse de, okul yaşındaki çoğu çocuk ve genç için uygundur.
- Ancak, bu içecekler çok küçük çocuklar için pek de iyi değildir.
- Bu dönemde çocuğunuzu sütten uzak tutun. Süt, mide sorunlarının daha da kötüleşmesine neden olabilir. Bebeğiniz çok küçükse, emzirme veya mama kullanımı konusunu doktorunuza danışın.
- İçerisinde çok fazla asit (örn. portakal suyu) veya kafein bulunan içecekler de mide sorunlarına yol açabilir. Doğru sıvının dahi fazlası kusmayı arttırabileceğinden, çocuğunuza bu sıvıları başlangıçta yavaş yavaş verin.
- Biz 4 ila 5 dakikada bir 1 tatlı kaşığı sıvı verilmesini öneriyoruz. Gıdalara yavaş yavaş başlayın.
- Çocuğunuz aldığı sıvıyı midesinde tutabilir hale geldikten sonra, besinlerine gıdaları da eklemeye başlayabilirsiniz. Ancak, yavan gıdaları tercih edin.
- Öncelikle ekmek, patates, sade yoğurt, kraker, pilav, tost ve muz gibi gıdalara yönelin.
- Çocuğunuzun bu gıdaları rahatlıkla sindirebildiğinden emin olduktan sonra, yağsız eti ve pişmiş sebzeleri deneyebilirsiniz.
- Hasta çocuğunuza kızarmış, baharatlı, yağlı veya çok asitli gıdalar vermeyin. Bu tür gıdalar, mide sorunlarının daha da kötüleşmesine neden olabilir.
- Reçetesiz ilaçlardan kaçının. Gastroenteritte, en iyi ilaç zamandır. Ne kadar zor olsa da, bunu yapmayın. Çoğu ilaç çocuğunuza iyi gelmeyeceği gibi, hastalığı kötüleştirebilir de. Artı bazı ilaçlar çocuğunuzun midesini daha fazla bozabilirken, İbuprofen, çocuğunuzun midesini daha da bozabilirken, parasetamol içerikli ilaçlar çocukta karaciğer sorunlarına yol açabilir.
- Bakterilere karşı iyi gelebilen antibiyotikler, virüslere karşı etkisizdir. İshal ilaçları ise, enfeksiyonun daha uzun sürmesine neden olabilir.
- Ayıca bu ilaçlar, çok küçük çocuklarda tehlikeli de olabilir.
Çocuğunuzu viral gastroenteritten korumak için ne yapabilirsiniz?
Mide üşütmelerinde genellikle en büyük etken rotavirüs. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ertuğrul Güler, çocuklarımızı mide üşütmesine yol açan virüslerden korumak için şu önerilerde bulunuyor:
- Çocuğunuzu gastroenteritin en yaygın nedeni olan rotavirüse karşı aşılatın.
- Özellikle tuvalete girdikten ve bez değiştirdikten sonra ve yemek hazırlama öncesinde ve sonrasında ellerinizi sabun ve ılık suyla yıkayın.
- Nowalk, “Ellerinizi bildiğimiz sabun ve suyla yıkamak, büyük olasılıkla en iyi koruma,” diyor.
- Tüm sebze ve meyveleri tüketmeden önce yıkayın.
- Eti iyice pişirin.
- Bu, bakterilerin neden olduğu gastroenteriti önleyebilecektir.