Son zamanlarda bebeğiniz sürekli ishal oluyor, sık sık kusuyor, sümüklü kaka yapıyorsa dikkat! Bebeğinizin inek sütüne alerjisi olabilir. ‘Nasılsa emziriyorum, bebeğim inek sütü içmiyor ki’ diyen annelere de kötü haber var. Anne,inek sütü tüketiyorsa alerjen,emzirme yoluyla bebeğe geçebiliyor. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji ve Beslenme Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fügen Çullu Çokuğraş anlatıyor. Hazırlayan: Özgür Gökmen Çelenk
ÇOCUKLARDA ALERJİK HASTALIKLAR ARTIK DAHA MI SIK?
Evet, maalesef giderek artıyor. Burada çevresel etmenler oldukça önemli rol oynuyor. Solunumla ilgili alerjilerilerin artışından çevre kirliliği sorumlu. Besin alerjilerinde de doğal besinlerden uzaklaşıp daha fazla paketli gıdanın tüketimi tetikleyen etkenlerden biri. Doğumların sezaryen ile yapılma sıklığının artması da bir etken. Çünkü sezaryen, bebeğin bağırsağındaki mikrobiyotanın düzgün gelişmemesine neden oluyor. Bebeklik döneminde yoğun antibiyotik kullanımı da aynı şekilde bebeğin mikrobiyotasını bozuyor. Yeni doğan ve erken süt çocukluğunda bağırsaklarda savunma hattı, savunma hücreleri ve mikrobiyota yavaş yavaş gelişir. Bu savunma mekanizmalarını geliştirecek en önemli besin de anne sütü. Anne sütünün içindeki birtakım bioaktif maddeler, iyi bakteriler, oligosakkaritler bu savunma hattının gelişmesini sağlar. Sezeryen doğum ve anne sütünün alınmaması durumunda genetik bir zemin de varsa alerjik hastalıklar ortaya çıkar.
ÇOCUKLARDA EN SIK HANGİ ALERJİLERE RASTLANIYOR?
Alerjinin bir yürüyüşü var: Süt çocukluğunda besin alerjileri görülür, yaş ilerledikçe besin alerjileri göreceli olarak azalır, solunum yolu alerjileri (saman nezlesi, astım ve deri alerjileri) ortaya çıkar. Besin alerjilerinden en sık inek sütü sorumludur, ardından yumurta, kuruyemiş (öz fıstık), tahıl (öz buğday), deniz ürünleri ve susam gelir. İNEK SÜTÜ ALERJİSİ NEDİR? Bebeklerde en sık görülen alerji tipidir. İnek sütünün içinde bulunan proteinlere karşı gelişir. Genellikle genetik olarak alerjik zemini olan kişilerde sezaryen doğum, anne sütünün alınamaması, yoğun antibiyotik kullanımı gibi tetik çeken faktörler sonrasında ortaya çıkar.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Besin alerjileri deri, solunum veya mide bağırsak belirtileriyle kendini gösterebilir. Deri döküntüleri, astım tarzında hışıltılar olabilir. Alerjenle karşılaşan mide bağırsak sistemi alerjene kusma, ishal veya kabızlık şeklinde cevap verebilir. Reflü bulguları olabilir, ince bağırsaklarda emilim yapan hücreler bozulduğu için bebek ishal olur ve bebeğin büyüme-gelişmesi etkilenebilir. Kalınbağırsakta yaralar olabilir ve sümüklükanlı kakalar görülebilir. Bu bebeklerde makat bölgesinde kızarıklıklar, tekrar eden pişikler olabilir. Kısacası, deri bulguları olmadan sadece mide-bağırsak bulgularıyla da hastalar karşımıza gelebilir.
HANGİ YAŞLARDA GÖRÜLÜR?
Farklı tipleri farklı yaşlarda görülse de en sık 2 yaşın altında ortaya çıkar. Anne sütüyle beslenen bebeklerde genellikle ek gıdanın başlandığı 6’ncı aydan sonra görülür. Ancak annenin yoğun olarak alerjenle beslendiği durumda anne sütündendealerjengeçebilir. Bu bebeklerin büyüme gelişmesi iyidir, hastalar genellikle kanlı mukuslu kaka ile gelir. Bu durumda anne sütü asla kesilmez, gerekirse annenin diyetinden alerjen veya alerjenler çıkarılır. Bir süre sonra tekrar anneye süt ürünleri yedirilerek tanının doğru olup olmadığına bakılır. Enterokolit dediğimiz tipinde ise kusma ön plandadır, kusma ile birlikte tansiyon düşüklüğü, ishal, halsizlik ve büyüme gelişme geriliği vardır.