Günümüzde, pek çok farklı yöntem kanser tedavisinde kullanılmakta olup gelişen yeni tedavilerle yüz güldürücü sonuçlar elde edilmektedir. Ancak cerrahi, kemoterapi, radyoterapi, immunoterapi vb. tedavilere rağmen hastalık, kaynaklandığı organla sınırlı kalmayıp karın içi diğer organlara ve karın duvarını örten periton isimli zarlara da yayılabilir. Hastaya damar yoluyla uygulanan ilaçlar, kanserle tutulmuş peritoneal alanlara istenilen düzeyde ulaşamaz ve tedavi yetersiz kalır. Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Onur Bayraktar, sıcak kemoterapi hakkında merak edilenleri tüm ayrıntılarıyla sizler için anlattı.
Sıcak kemoterapi tedavisi hangi amaçla kullanılır?
Klasik kanser tedavisinden istenilen yanıtın alınamadığı bu noktada, hem hastanın sağkalımını uzatacak hem de konforunu iyileştirecek bir yöntem olan ‘’sitoredüktif cerrahi (SRC) ve karın içi sıcak kemoterapi (HİPEK)’’ (cytoreductive surgery + hyperthermic intraperitoneal chemotherapy – CRS + HIPEC) tedavisi gündeme gelir. Multidisipliner yaklaşımla (onkolog, cerrah, radyolog vb.) uygulanmasına karar verilmesi gereken bu tedavide, ameliyat ve karın boşluğuna uygulanan ısıtılmış kemoterapi kombine ederek tüm kanser hücrelerinin ortadan kaldırılması sağlanır. Tedavinin amacı, uzun süreli sağkalımı sağlamak ve hatta bazı hastalarda kür sağlamaktır.
Nasıl uygulanır?
Karın içinde kanserle tutulmuş olan tüm organlar (yumurtalık, kalın bağırsak, mide, dalak vb.) ve karın duvarını örten periton çıkarılarak gözle görülebilecek (makroskopik) tümör dokusu kalmayacak şekilde tam veya tama yakın tümör temizliği (sitoredüktif cerrahi) yapılır. Ardından karına yerleştirilen 4 adet dren kemoterapi pompasına bağlanarak 42-43⁰C sıcaklıktaki kemoterapi ilaçları karnın her bölgesine ulaştırılır. 60-90 dakika arasında süren işlem sonunda karına verilen yaklaşık 3 litre kemoterapi sıvısı geri alınarak ameliyat sonlandırılır.
İlaçlar neden ısıtılarak verilir?
Kemoterapi ilaçlarının ısıtılarak uygulanması, ilacın tümör dokusu içine nüfus etmesini kolaylaştırarak etkinliğini artırır. Ayrıca yüksek ısı da anti-tümör etkiye sahiptir ve ısı ilacın karın içindeki tüm yüzeylere eşit dağılımına katkı sağlar.
Hangi kanser türlerine yapılır?
En sık periton hücrelerinden kaynaklanan periton kanseri ya da mezotelyoma, kadınlarda yumurtalık kanseri, apendiks, kolon, rektum ve mide kanserinde uygulanır.
Ne kadar etkilidir?
Bu tedavi, doğru hasta seçimi ile uzun süreli sağkalımı artırmaktadır. Periton, apendiks, kadınlarda yumurtalık kanserleri ve kolorektal kanserler uzun süreli sağkalımda en belirgin etkinin görüldüğü hastalık gruplarıdır. 5 yıllık sağkalım peritoneal mezotelyomada > yüzde 60’a kadar ulaşmaktadır.
Hangi durumda yapılmaz?
Bu tedavi, karın dışındaki doku ve organlarda (akciğer, kemik, beyin vb.) kanser yayılımı olduğunda yapılmaz. Karaciğerde 3 veya daha az sayıda ve çıkarılabilecek odaklar şeklinde yayılım varsa HİPEK uygulanabilir. Ancak yaygın karaciğer tutulumu halinde işlem yapılmaz. Ayrıca, cerrahi uygulanırsa yaşamı devam ettirmeye yetecek kadar bağırsağın kalmayacağı şekilde ince bağırsak tutulumu var ise HİPEK işlemi uygulanamaz.