Göğüs ortasında oluşan ağrı belirtileri nedeniyle kimi zaman kalp krizi ile karıştırılabilen ve mide içeriğinin yemek borusuna doğru kaçması sonucu ortaya çıkan reflü sonucu oluşan reflü atakları sık tekrarlıyorsa veya tedavi edilmiyorsa uzun dönemde bir dizi soruna neden olabiliyor. Bunlardan ilki yemek borusu erozyonu. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Fatih Oğuz Önder, reflü hastalığı, belirtileri, reflü hastalığı tedavisi konusunda bilgiler verdi.
Mide içeriğinin yemek borusuna doğru kaçması reflü olarak adlandırılıyor. Göğsün orta hattında aniden ortaya çıkan ağrılar ile kendini belli eden reflü, kimi zaman “kalp krizi mi geçiriyorum?” sorusunu sordurtuyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Fatih Oğuz Önder, reflüye dair merak edilen her detayı anlattı.
REFLÜ NEDİR?
- Reflü, mide içindeki sıvı veya gıdaların yemek borusuna, hatta ağza kadar geri gelmesidir.
- Bu durum gün içinde birkaç kez doğal olarak meydana gelebilir, pek çok kişide de herhangi bir şikayete neden olmaz.
- Fakat bazı hastalarda yemek borusu dokusunda bozukluklara yol açabilir, sindirim ve solunum sistemini ilgilendiren şikayetleri tetikleyebilir.
- Mide içeriğinin yemek borusuna doğru kaçması sık sık gerçekleşiyorsa bu tablo artık reflü hastalığı olarak tanımlanır.
REFLÜ KİMLERDE GÖRÜLÜR, SIK RASTLANIR MI?
- Ülkemizde yapılan bir çalışmaya göre; en az haftada 1 kez tekrarlayan reflü sıklığı yüzde 10-27 arasında tespit edilmiş.
- Kadın ve erkekleri eşit sıklıkta etkiliyor. Fakat Türkiye’de “mide yanması” şikayeti ile doktora başvuranların çoğu kadın.
- Buna karşın reflü ile ilişkili yemek borusunda tahriş, yara veya hücre bozulması (Barret özofagus) erkeklerde daha fazla.
REFLÜ BELİRTİLERİ
- Kalp seviyesinde yani iman tahtası adı verilen kemiğin arkasında yanma.
- Göğüs kafesinin orta hattında ağrı
- Yutma zorluğu veya yiyeceklerin yemek borusunda takılması hissi
- Bazı hastalar acı-ekşi yakıcı bir sıvının veya yenilen gıdaların mideden yukarı gelmesinden şikayet
- Reflü boğaza kadar yükselirse boğazda baskı, ağrı şikayeti
- Kronik (uzun zamandır devam eden) gece öksürüğü, ses değişikliği, uyku bozuklukları
- Uzun süreli reflüde mideden yükselen asitli sıvılar diş minesine zarar vererek diş hastalıklarının gelişmesini kolaylaştırabilir
- Bazı hastalar, ağrı veya yanma olmaksızın geçmeyen ağız kokusundan şikayet edebilir
REFLÜ HANGİ HASTALIKLARLA KARIŞTIRILABİLİR?
- Reflü şikayetleri bazı hastalarda göğüsteki ağrı ve yanma çok şiddetli olabilir. Hastalar bu nedenle kalp krizi geçirdiğini ya da bir kalp rahatsızlığının olduğunu düşünebilir.
- Ayrıca reflüde görülen öksürük, astım ve kronik bronşit hastalarının geçirdiği ataklara benzeyebilir.
REFLÜ NEDEN OLUR? REFLÜYÜ NELER TETİKLER?
- Hastalığın ortaya çıkışında mekanik ve kimyasal faktörler bir arada rol alıyor.
- Yemek borusu (özofagus) 25 santim uzunluğunda, 2.5 santim genişliğinde, ağız ve mide arasında gıda-sıvı transferi yapan tüp şeklinde bir yapıdır. Yemek borusunun mideye bağlandığı noktada halka şeklinde, kas tabakasından oluşan bir kapak vardır. Bu kapak kasılarak kapanır, gevşeyerek açılır. Kapandığında midedeki katı ve sıvılar yemek borusuna geri kaçmaz.
- Bazı durumlarda kapak kısa süreli gevşek kalır ve mide içeriği yemek borusuna kaçar. Gevşeklik hali sık tekrarlarsa şikayetler ortaya çıkar.
REFLÜYÜ ARTIRAN NEDENLER
Mide kapağı mide fıtığı, obezite, gebelik gibi sebeplerle gevşeyebilir. Ayrıca beslenme şekli, gıda seçimleri de reflüyü kolaylaştırabilir.
REFLÜ ŞİKAYETİNİ ARTIRAN BESİNLER
- Yağlı yemekler
- Kızartmalar
- Çikolata
- Nane
- Kafein
- Alkol
- Domates
- Domates veya biber salçası
- Gazlı-asitli içecekler
- Narenciye gibi asitli meyveler (portakal, mandalina, greyfurt vb)
- Sigara
REFLÜ ŞİKAYETİNİ ARTIRAN DAVRANIŞLAR
- Uykudan hemen önce yemek yenilmesi
- Dolu mide ile spor yapılması
- Öğünlerde mide kapasitesini aşan miktarda yemek yenilmesi
TEDAVİ EDİLMEZSE YEMEK BORUSUNA ZARAR VERİYOR!
- Sık tekrarlayan veya tedavi edilmeyen reflü atakları uzun dönemde bir dizi soruna neden olabiliyor. Bunlardan ilki yemek borusu erozyonu.
- Yemek borusunun iç kaplamasında milimetrik, iltihaplı hasar bölgeleri oluşmasına erozyon adı veriliyor.
- Bu hasar noktaları derin ve büyük yaralara dönüşürse yemek borusu ülseri adı verilen sorun gelişiyor.
- Yemek borusu ülseri zamanla veya diyetle geçici iyileşme gösterebiliyor ancak şişmanlık, sigara gibi risk faktörleri olan hastalarda genellikle tekrarlıyor.
- Tekrar tekrar erozyon ve ülser gelişmesi, hasar bölgesinde darlığa neden olabiliyor. Darlık ortaya çıkarsa gıdalar veya ilaçlar bu noktada takılıyor.
REFLÜ YAŞLILARDA ZATÜRREYE YOL AÇABİLİYOR
Kronik reflü sorunu olan hastalarda, mideden yukarı gelen asitli sıvılar gırtlakta tahrişe ve ödeme neden olur. Bu da boğaz ağrısı ve seste kabalaşma ile kendini gösterir. Hastaların çoğu “Farenjit oldum” diye düşünerek kulak burun boğaz hekimlerine başvurur.
Çocuklarda ve genç erişkinlerde reflü, astım hastalarında görülenlere benzer nefes darlığı şikayetlerine yol açabilir.
Tanı konulmuş astım hastalarında atak gelişmesini kolaylaştırabilir.
Asitli sıvıların veya gıda parçalarının akciğere kaçması sonucunda özellikle yaşlı hastalarda alt solunum yolu enfeksiyonları yani zatürre (pnömoni) gelişebilir.
