Gut; pürin adı verilen kimyasal bir bileşiğin metabolizmasından kaynaklı oluşan kalıtımsal bir hastalıktır. Vücudumuzdaki pürinler metabolik yollarla parçalanır ve ürik asit meydana gelir. Vücutta biriken ürik asitin eklemlerde belirgin hale gelmesi ve iltihaplanmaya yol açmasıyla oluşan hastalığa ise gut hastalığı denmektedir. Diyetisyen Hülya Çağatay konu hakkında bilgiler verdi.
GUT HASTALIĞI VE BESLENME ALIŞKANLIĞI
Yanlış ve fazla beslenmeye bağlı olarak fazla enerji alımıyla ortaya çıkan kilo problemlerinden dolayı obez kişilerde gut hastalığına yakalanma oranı daha fazla ve semptomların daha ağır geçtiği bilinmektedir.
Fazla karbonhidrat, yağ, kolesterol alımı; günlük gereksinimimizden daha fazla enerji almamıza neden olur.
İngilterede yapılan bir çalışmada, gut hastalığı görülen kişilerin yemeğe çok önem verdikleri, hayatlarındaki en büyük eğlencenin yemek, içmek olduğu saptanmıştır.
Yapılan çalışmalarda gut hastalığı ve bu kişilerin ağırlıkları arasındaki ilişkinin önemi araştırılmıştır ve benzer sonuçlar elde edilmiştir.
Aşırı enerji alımıyla ortaya çıkan obezite; gut hastalığının gelişmesinde önemli bir etkendir.
GUT HASTALARI BESLENMEDE BU HATALARI YAPMAMALI
• Fazla yağ içeren besinlerin çok tüketilmesiyle böbreklerin ürik asit atımı zorlaşır ve bozukluğa neden olur.
• Karbonhidratlardan zengin beslenen insanlarda yani fazla meyve, şeker ve unlu yiyeceklerin tüketimi pürin atımını arttırır ve ürik asitin yükselmesine neden olur.
• Hayvansal besinlerin fazla tüketilmesiyle protein, yağ, kolesterol oranlarının yükselmesiyle toplam alınan enerji miktarı artar.
• Gut ve koroner arter hastalıklarından korunmak için et tüketim porsiyonuna dikkat edilmelidir,85-90 g’dan fazla et tüketilmemelidir.
• Alkol tüketim oranı fazla olan kişilerde yağ bağlayıcı moleküller artar ve böbreklerde ürik asit atımında azalmaya neden olur. Gut hastalığının en önemli nedeni fermente edilmiş alkollü içeceklerin kullanımıdır.
Pürinden zengin ve yağdan zengin besinlerin diyetle alımının kısıtlanması ile vücuttaki ürik asit oranında azalma sağlanılabilir.
Yeterli ve dengeli beslenme ile gutun oluşmasında büyük etki gösteren besinlere dikkat edilerek ürik asit oranının normal seviyeye getirilmesiyle, gut hastalığının ağır semptomlarının azaldığı tespit edilmiştir.
Pürin içeriği yüksek besinlerden uzak durulmalı
Yüksek oranda pürin içeren besinler
• Sakatatlar (sucuk,sosis,salam v.b.)
• Küçük balıklar (hamsi,sardalya,istavrit v.b.)
• Alkol
Orta oranda pürin içerenler;
• Et
• Tavuk
• Balık eti
• Kuru baklagiller (kurufasulye, nohut vb)
• Mercimek
• Karnabahar, ıspanak, karalahana
Düşük oranda pürin içerenler;
• Süt
• Yoğurt
• Yumurta
• Sebze
• Meyveler
• Kahve, çay
GUT VE TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ
Pürin oranı yüksek besinlerin kısıtlanmalıdır ve diyetisyenin önerdiği oranda tüketilmelidir.
Yağlı yiyeceklerin tüketimi azaltılmalıdır.
Alkol ve alkol içeren besinler çıkarılmalı veya azaltılmalıdır.
Su tüketimine özen gösterilmelidir. Günlük 2-3 litre su tüketilmelidir.
Yüksek kilolardan kurtulmak ve gut hastalığı riskini yok etmek için diyetisyene başvurulmalıdır.