Kış mevsimi, kısalan günler nedeniyle gün ışığı yerine yapay ışık altında daha çok saat geçirdiğimiz zaman anlamına geliyor. Günlerin kısa, gecelerin uzun olması ister istemez uyku/uyanıklık ritmimizi etkiliyor. Bu durum vücudumuzda pek çok değişikliğe neden oluyor. Bu değişikliklerden biri de gözlerimizde ortaya çıkıyor. Kışa özgü bu değişimin yanı sıra günümüzde yapay ışık altında daha uzun saatler geçirmek uyku bozukluklarının artışına, bu artış da gözlerde miyopi sorunun oluşmasına yol açabiliyor.
Kış mevsimi, göz sağlığımızı etkiliyor. Bu durumun en önemli nedeni; günlerin kısalmış, gecelerin uzamış olması ve gözlerin göreceli olarak daha karanlık bir döneme uyum sağlamaya çalışması… Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Emrah Altıparmak, yaşam biçiminin değişmesi nedeniyle ihtiyacından daha az uyuyan çocuk ve gençlerde uykuya bağlı göz sorunları oluşabileceğine dikkat çekiyor.
Kış mevsimi, kısalan günler nedeniyle gün ışığı yerine yapay ışık altında daha çok saat geçirdiğimiz zaman anlamına da geliyor. Günlerin kısa, gecelerin uzun olması ister istemez uyku/uyanıklık ritmimizi (sirkadyen ritm) etkiliyor. Bu durum vücudumuzda pek çok değişikliğe neden oluyor. Bu değişikliklerden biri de gözlerimizde ortaya çıkıyor.
Kışa özgü bu değişimin yanı sıra günümüzde yapay ışık altında daha uzun saatler geçirmek durumunda kalmamızın uyku bozukluklarının artışına, bu artışından gözlerde miyopi sorunun oluşmasına yol açabileceğine dikkat çeken Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Emrah Altıparmak şu bilgileri verdi:
“Uyku bozukluklarının veya daha doğru bir tabirle ‘uyku hijyeni’nin bozulmasının çocuklarda miyopi artışına neden olup olmadığı bilim dünyasında uzun zaman bir tartışma konusu oldu. Bunun nedeni, bazı çalışmalarda az uyuyan çocukların daha sık miyop olması veya miyoplarının daha hızlı ilerlemesidir.
- 15 bin 316 Çinli çocuk üzerinde yapılan bir çalışmada günde 7 saatten az uyumanın miyopi riskini artırdığı gösterilmiştir.
- Benzer bir çalışma 3 bin 625 Koreli çocuk üzerinde de gerçekleştirilmiş ve 5 saatten az uyumanın miyopiyi tetiklediği bulunmuştur.
- Öte yandan başka çalışmalar bu sonuçlarla örtüşmeyen sonuçlar ortaya koymuştur.
Bunun üzerine sadece uyku süresi değil uyku kalitesi ile miyopi arasındaki ilişki araştırılmış ve ilginç sonuçlarla karşılaşılmıştır. Örneğin geç saatte yatma ile hem miyopinin daha sık görüldüğü hem de geç yatan çocuklarda miyopinin daha hızlı ilerlediği gözlenmiştir. Az uyuyan veya düzensiz uyku saatleri olan çocukların daha sık miyop olduğu ve/veya miyoplarının daha hızlı ilerlediği bildirilmiştir. Özellikle “gece kuşu” tabir edilen kişilerde, yani gündüz uyuyup gece uyanık kalan kişilerde bu sonuçlar daha dramatiktir.”
Uyku kalitesi göz sağlığını etkiliyor
Aslında bu çalışmaların tamamının, gözün ağ tabakasında yer alan ve vücudun gece/gündüz dengesini sağlamaktan sorumlu özel bir grup retina hücresinin rolüne işaret ettiğini vurgulayan Prof. Dr. Altıparmak “ipRGC adı verilen bu hücreler gözün görme görevinden çok beynin uyku/uyanıklık ritmini ayarlamaktadır. Bu hücreler ışığa (özellikle de mavi dalga boyuna) duyarlıdırlar ve doğrudan beyinde hipotalamusta yer alan ve bizim vücudumuzun içsel saati olan bir bölgeye bağlıdırlar. Bu hücreler ışığı hissettiklerinde uykuda salınan melatonin hormonunun salınımını durdururlar. Melatonin hormonu normalde gece uykuda salınan bir hormondur ve vücutta pek çok sistemin çalışmasını doğrudan veya dolaylı olarak etkiler. Aynı zamanda “mutluluk hormonu” olarak da isimlendirilebilir” açıklamasında bulundu.
En az 2 saat aydınlıkta zaman geçirilmeli
Prof. Dr. Emrah Altıparmak göz sağlığını korumak için dikkat edilmesi gereken kuralları şu şekilde sıraladı;
- Geç saatte yatmak, yatmadan önce cep telefonu, bilgisayar gibi ekrandan yansıyan parlak ışığa maruz kalmak melatonin hormonu salınımını olumsuz etkileyebilir. Bunun sonucu olarak da uyku problemleri ile karşı karşıya kalabiliriz.
- Çocuklarda rastlayacağımız uyku problemleri ise onlarda pek çok başka probleme neden olabileceği gibi, gözlerinde daha sık miyopi veya miyopinin hızlı artmasına neden olabilir.
- Çocuklarda ve gençlerde göz sağlığının korunabilmesi için uyku hijyeninin korunması da büyük önem taşımaktadır. Özellikle gün ışığının kısa olduğu ve yapay ışığa daha çok maruz kaldığımız kış günlerinde çocuklarımızın uyku saatlerine dikkat etmeli ve özellikle uykudan en az 2 saat önce dijital cihazlarla iletişimlerini sonlandırmalarını sağlamalıyız.
- Mutlaka kullanmaları gereken bir durum varsa mavi ışığı azaltmak yoluyla uyku hijyenlerini koruyabilir, dolaylı olarak da göz sağlıklarını koruyabiliriz.
- Günler kısa da olsa günde 2 saat açık havada aydınlıkta zaman geçirmenin miyoptan uzak kalmakta en koruyucu yöntemlerden biri olduğunu aklımızdan çıkarmamalıyız.