38 yaşındaki oyuncu Bartu Çağlayan katıldığı bir programda, kendisinde diskalkuli olduğunu söyledi. Bu açıklamanın ardından pek çok kişi “Matematik disleksisi” olarak da adlandırılan diskalkuli rahatsızlığı ile ilgili araştırma yapmaya başladı.
Diskalkuli rahatsızlığı her yaştaki kişide farklı belirtiler göstermektedir ve özellikle eğitim hayatında kişinin sorun yaşamasına neden olmaktadır. Bununla birlikte diskalkuliyi tedavi etmenin en etkili yolu erken teşhistir…
DİSKALKULİ NEDİR?
Diskalkuli biyolojik temelli bir rahatsızlıktır ve aritmetik ve matematik ile ilgili öğrenmeyi derinden etkileyen özel bir gelişimsel bozukluktur. Çoğunlukla “matematik disleksi” olarak tanımlanır.
Bu bozukluk çocuğun zeka seviyesinden ve kullanılan öğretim yöntemlerinden bağımsızdır. Zorluk, sayısal semboller ile çıkarma, toplama, bölme ve çarpma gibi aritmetik işlemleri yorumlama kabiliyetleri ile ilgilidir. Diskalkulisi olan bir çocuk işaretleri ve sayıları karıştırır ve zihinsel matematik yapamaz ya da soyut fikirlerle çalışamaz.
Diskalkuli okul çağındaki çocuklarda erkekler ve kızlar arasında benzer şekilde yüzde 3 ile yüzde 6 oranında bir sıklıkla görülmektedir.
DİSKALKULİ NEDENLERİ NELERDİR?
Diskalkuli genetik bir rahatsızlıktır ve çoğunlukla ebeveynlerden birinde de bu durum söz konusudur.
Bazı diskalkuli sebepleri şu şekildedir:
- Sayısal sembollerde bilişsel eksiklik: Sayıların zihinde doğru biçimde sunulmasını engelleyen nöral bir bozukluk vardır. Bu durum, sayısal kodların çözülmesini zorlaştırır ve ödevler veya matematik problemlerinin anlamlarını kavramayı etkiler.
- Beyinde bilgi depolama becerisini engelleyen bilişsel bozukluk: Diskalkulisi olan çocuklarda, sayısal bilgilere kolayca erişmelerini engelleyen belli bir nöral bağlantıda işlev bozukluğu bulunur. Onlardaki nöral bağlantı ağları diskalkuli olmayanlar kişilerin kullanmayacağı alternatif yolları kullanırlar.
- Nörobiyolojik beyin hastalıkları,
- Nörolojik olgunlaşma yetmezlikleri,
- psikomotor bozukluklar, ve hatta
- Hamilelik döneminde annenin alkol ve uyuşturucu kullanması
- Erken doğum da diskalkuli nedenleri arasında yer almaktadır.
DİSKALKULİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
OKUL ÖNCESİ ÇAĞDAKİ ÇOCUKLARDA DİSKALKULİ BELİRTİLERİ
- Sayı saymayı öğrenme güçlükleri.
- Sayıları kavramayla ilgili problemler.
- Sınıflandırma ve ölçme becerisi yoksunluğu: Bir sayıyı gerçek hayattan bir durumla ilişkilendirmek zordur, mesela “2” sayısı ile 2 şekerleme, 2 kitap, 2 tabak, vs. sahibi olmak arasında bağlantı kurmak zordur.
- Sayılarla alakalı sembolleri tanıma problemleri: Örneğin, “4” sembolünü “dört” kavramıyla ilişkilendirmek.
- Sayıları yazarken ya da kopya ederken yazım hataları.
- Hatalı semboller: Örneğin, 9 ile 6, ya da 3 ile 8’i karıştırmak.
- Sayıları yazarken ters çevirmek:
- Sayıları baş aşağı yazmak.
- Seslendirme hataları:
- Söylenişleri birbirine benzeyen sayıları karıştırmak, “dokuz” ve “otuz” gibi.
- Sayıları sayarken ya da sıralarken hata yapmak
- Bir sayıyı iki ya da üç kere tekrarlamak.
- Nesneleri şekil ve boyutlarına göre sınıflandırma konusunda sıkıntı
İLKOKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARDA DİSKALKULİ BELİRTİLERİ
- Matematik işaretlerini tanıma problemleri: + işaretini – ile karıştırırlar ve, bu ve diğer sembolleri doğru şekilde kullanamazlar.
- Temel matematik yapılarını öğrenemez ya da hatırlayamazlar: Örneğin 1+2=3 gibi.
- “Daha çok” ya da “daha az” gibi sözcüleri tanıyamazlar.
- Saymak için çoğunlukla parmaklarını kullanırlar.
- Basit problemlerin prosedürleri ya da kurallarını öğrenmekte ya da hatırlamakta zorluk çekerler.
- Problemleri çözmeye yanlış sıradan başlarlar: Örneğin, toplama ya da çıkarma işlemi yaparken sol yerine sağ taraftan başlarlar.
- İşlemleri düzenlemek konusunda sorun yaşarlar:
- Toplama ya da çıkarma yaparken taşıma konusunda sorun yaşarlar
- En çok rastlanılan hata çıkarma işlemi yaparken cevabın ilk sayıdan daha büyük olmasıdır.
- Zihinden temel matematik işlemleri yaparken yaşanan zorluklar.
- Problemin ana fikrini anlamazlar. Kafalarında tüm bilgiyi görselleyemez ve zihinlerinde görseller oluşturma konusunda sıkıntı yaşarlar.
- Matematik problemlerinde akıl yürütme süreciyle ilgili semptomlar:
- Problemi zihinde canlandırma eksikliği kavramları ilişkilendirmelerini engeller ve daha önemli ya da daha az önemli bilgiyi birbirinden ayırmayı başaramazlar. Özellikle problem birden fazla aşamalı olduğunda sorun yaşarlar.
- Saatin kaç olduğunu söylemekte zorlanırlar
- Yön bulma becerileri zayıf olduğundan sık sık kaybolurlar.